وجوب بلند خواندن (بسم الله الرحمن الرحیم )

وجوب بلند خواندن (بسم الله الرحمن الرحیم )

قال الصادق - علیه السلام -

الاجهار ببسم الله الرحمن الرحیم فی الصلاة واجب 

آشکار خواندن (بسم الله الرحمن الرحیم ) در نماز واجب است . (بحارالانوار ، ج 85 ، ص 75) 

چرا سوره توبه با بسم الله شروع نشد

چرا سوره توبه با بسم الله شروع نشد

قال الصادق - علیه السلام -

علة اسقاط بسم الله الرحمن الرحیم من سورة براءة ان البسملة امان و البراءة کانت الی المشرکین فاسقط منها الامان 

علت نیامدن (بسم الله الرحمن الرحیم ) در سوره برائت این است که بسم الله ، امان است و سوره برائت ، در رد مشرکین است از این روی خداوند امان رااز آن برداشته است . (بحارالانوار ، ج 85 ، ص 53) .

سکوت هنگام قرائت

سکوت هنگام قرائت 

قرآن

و اذا قرءی القرآن فاستمعوا له و انصتوا لعلکم ترحمون 

هنگامی که قرآن خوانده می شود گوش فرا دهید و خاموش باشید تا مشمول رحمت خدا شوید . (سوره اعراف ، آیه 204) . 

نحوه قرائت نماز

نحوه قرائت نماز

ولاتجهر بصلاتک و لاتخافت بهاو ابتغ بین ذلک سبیلا 

و درنماز نه صدا را بسیار بلند و نه بسیار آهسته گردان ، بلکه حدمتوسط را اختیار کن . (سوره اسراء آیه ، 110)

مقدمه نماز

مقدمه نماز

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -

ولکل شی ء انف و انف الصلاة التکبیر 

برای هر چیزی مقدمه ای است و مقدمه نماز تکبیر است . (وسائل الشیعه ، ج 3 ، ص 16) . 

مفهوم ( قدقامت الصلاة )

مفهوم ( قدقامت الصلاة )

قال علی - علیه السلام - فی معنی ( قد قامت الصلاة ) فی الاقامة

ای حان وقت الزیارة و المناجاة ، وقضاء الحوائج و درک المنی ، و الوصل الی الله - عزوجل - و الی کرامته و غفرانه وعفوه و رضوانه 

( قدقامت الصلوة ) بدین معنا است که هنگام دیدار راز و نیاز ، برآورده شدن خواسته ها ، رسیدن به آروزها ورسیدن به خداوند - عزوجل - کرامت ، آمرزش ، بخشش و خشنودی او فرا رسیده است . (بحارالانوار ، ج 84 ، ص 132) .

ادای نماز به هر صورت

ادای نماز به هر صورت 

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -

اذا لم یستطع الرجل ان یصلی قائما فلیصل مستلقیا ناصبا رجلیه حیال القبلة یومی ایماء 

هرگه شخصی قادر نیست ایستاده نماز بخواند ، بایدنشسته بخواند و اگر نشسته هم قادر نیست ، به پشت بخوابد و پاهایش را به سمت قبله بکشد و برای رکوع و سجودش اشاره کند (با سر یا چشم و ابرو) . (بحارالانوار ، ج 84 ، ص 334) .

توجه به خداوند به نمازگزار هنگام نماز

توجه به خداوند به نمازگزار هنگام نماز

قال الباقر - علیه السلام -

انما مثل الصلاة لصاحبها ، کمثل رجل دخل علی ذی سلطان فانصت له حتی فرغ من حاجته ، و کذلک المرء المسلم باءذن الله - عزوجل - مادام فی الصلاة لم یزل الله - عزوجل - ینظر الیه حتی یفرغ من صلاته 

همانا مثل نماز برای نمازگزار ، مثل مردی است که بر ذی سلطانی وارد گردد و اظهار حاجت کند ؛ پس آن شخص توانمند ، ساکت و آماده استماع صاحب حاجت گردد ، تا این که از درخواستش فارغ شود ، همچنین است نمازگزار مسلمان تا هنگامی که به نماز ایستاده ، خداوند نظر مرحمتش را از او قطع نخواهد کرد و انوار الهی شامل اوست تاوقتی که از نمازش فارغ گردد . (بحارالانوار ، ج 82 ، ص 231) 

حق نماز

حق نماز

قال زین العابدین - علیه السلام -

و حق الصلاة ان تعلم انها وفادة الی الله - عزوجل - و انت فیها قائم بین یدی الله - عزوجل - فاذا علمت ذلک قمت مقام العبد الدلیل الحقیر الراغب الراهب الراجی الخائف المسکین المتضرع المعظم لمن کان بین یدیه بالسکون و الوقار تقبل علیها بقلبک وتقیمها بحدودها و حقوقها 

وحق نماز این است که بدانی آن هجرتی است به سوی خداوند - عزوجل - و تو در حال نماز در مقابل خداوند گرانقدر وشکوهمند ایستاده ای هنگامی که این را دانستی ، در جایگاه بنده خوار کوچک مشتاق نگران امیدوار ترسان بیچاره ای قرار می گیری که آن را که در برابرش ایستاده ای ، بزرگ و با آرامش و هیبت دانسته ، عظمت او را پاس میداری و با قلبت به نماز روی آورده و باتمام حد و مرزها و حقوق لازم برپا می داری . (میزان الحکمه ، ج 5 ، ص 396 بحارالانوار ، ج 74 ، ص 4) 

نزول رحمت الهی هنگام قیام نماز

نزول رحمت الهی هنگام قیام نماز

قال الصادق - علیه السلام -

اذا قام المصلی الی الصلاة ، نزلت علیه الرحمة من اعنان السماء الی اعنان الارض و حفت به الملائکة و ناداه ملک لو یعلم هذا المصلی مافی الصلاة ما انفتل 

هنگامی که انسان به نماز ایستاد ، رحمت خداوند از آسمان بر او نازل می شود و ملائکه اطرافش را احاطه می کنندو فرشته ای گوید اگر این نمازگزار ارزش نماز را می دانست هیچ گاه از نماز منصرف نمی شد . (اصول کافی ، ج 3 ، ص 265) .

حسادت شیطان بر نمازگزار

حسادت شیطان بر نمازگزار

قال علی - علیه السلام -

اذا قام الرجل الی الصلاة الیه ابلیس ینظر الیه حسدا لما یری من رحمة الله التی تغشاه 

هنگامی که کسی به نماز برمی خیزد ، شیطان می آید و به نظر حسادت به او نگاه می کند زیرا می بیند که رحمت خدا او را فراگرفته است . (بحارالانوار ، ج 82 ، ص 207) 

نظر خداوند به نمازگزار

نظر خداوند به نمازگزار

قال الباقر - علیه السلام -

المرء المسلم باذن الله - عزوجل - مادام فی الصلوة لم یزل الله - عزوجل - ینظر الیه حتی یفرغ من صلاته 

فرد مسلمان تا هنگامی که به نماز ایستاده ، خداوند نظر مرحمتش را از او قطع نخواهد کرد و انوارالهی شامل اوست تا وقتی که انسان از نمازش فارغ گردد . (بحارالانوار ، ج 82 ، ص 227) .

برای نماز برخیز

برای نماز برخیز ! 

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -

قم فصل فان فی الصلوة شفاء 

برخیز نماز به جای آورد ! پس همانا در نماز شفا است . (جامع احادیث الشیعه ، ج 4 ، ص 28) .

تغییر قبله

تغییر قبله

سیقول السفهاء من الناس ما ولیهم عن قبلتهم التی کانوا علیها قل لله المشرق و المغرب یهدی من یشاء الی صراط مستقیم 

به زودی سبک مغزان از مردم می گویند چه چیز آنها را (مسلمانان را) از قبله ای که بر آن بودند باز گردانید ؟  بگو مشرق و مغرب از آن خدا است ، هرکس رابخواهد به راه راست هدایت می کند . (سوره بقره ، آیه 142) 

نیت شرط اساسی نماز

نیت شرط اساسی نماز

فقه الرضا - علیه السلام - سئل بعض العلما من ال محمد - علیهم السلام  فقیل له  جعلت فداک ما معنی الصلوة فی الحقیقة ؟  قال  صلة الله للعبد بالرحمة و طلب الوصال الی الله من العبد اذا کان یدخل بالنیة ویکبر بالتعظیم و الاجلال ویقرء یالتریل و یرکع بالخشوع ویرفع بالتواضع ویسجد بالذل و الخضوع ویتشهد بالاخلاص مع الامل و یسلم بالرحمة و الرغبة و ینصرف بالخوف و الرجاء فاذا فعل اداها بالحقیقة 

از امام رضا (ع ) سوال شد فدایت شوم معنای حقیقی نماز چیست ؟  امام فرمود نماز صله و موهبتی است از طرف خداوند مهربان برای بنده از راه رحمت و عنایت و نماز مطالبه وصال و تقرب بنده به سوی خداوند است وقتیکه با نیت داخل نماز گردیدو با تعظیم و اجلال هرچه بیشتر برای خداوند تکبیر گفت و با ترتیل قرائت کردو با خشوع رکوع کرد و با تواضع از رکوع بلند شد و با ذلت و خضوع سر به سجد گذاشت و با اخلاص و آرزو تشهد خواند ، سپس نمازش را با رغبتی تمام و با امید به رحمت واسعه الهی سلام داد و به پایان رساند در حالی که بین خوف و رجا باشد ، (چون نمی داند که آیا نمازش مقبول درگاه حضرت حق قرار گرفته یا خیر ؟ ) پس هرگاه چنین نمازی را به جای آورد ، رعایت مسائل یاد شده را نموده ، نمازی با حقیقت به جای آورده است . (بحارالانوار ، ج 84 ، ص 246 ، مستدرک الوسائل ، ج 1 ، ص 264) . 

اثر نیت خالص

اثر نیت خالص 

قال علی - علیه السلام -

لو خلصت النیات لزکت الاعمال 

اگر نیت ها خالص شوند عمل ها پاکیزه خواهند شد . (غرر الحکم ، ج 2 ، حدیث 7578) 

توفیق در کارها

توفیق در کارها

قال علی - علیه السلام -

فی الاخلاص النیات نجاح الامور 

در خالص گردانیدن نیت ها پیروزی و موفقیت در کارها است . (غرر الحکم ، ج 2 ، حدیث 6510) 

اهمیت نیت

اهمیت نیت 

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -

انما لکن امرء مانوی فمن کان هجرته الی الله و رسوله فهجرته الی الله و رسوله و من کان هجرته الی دنیا یصیبها او امرئة ینکحها فهجرته الی ما هاجر الیه 

همانا برای هر کس همان چیزی است که نیت کرده ، پس هرکس نیتش از هجرت خدا و رسول باشد ، اجر و مزدش بر خدا و رسول است و هر کس نیتش از هجرت ، رسیدن به دنیا یا ازدواج با زنی باشد ، بهره اش همان است که به سوی او هجرت کرده است . (مستدرک الوسائل ، ج 1 ، ص 90) .

نیت ، اساس اعمال

نیت ، اساس اعمال

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -

انما الاعمال بالبنیات 

همانا کارها بر اساس نیت ها است . (بحارالانوار ، ج 81 ، ص 381) .

نشاط شرط ورود به عبادت

نشاط شرط ورود به عبادت 

عن ابی عبدالله - علیه السلام - قال 

لاتکرهوا الی انفسکم العبادة 

از روی بی میلی به عبادت نپردازید (که در این صورت از عبادت دل زده می شوید) (اصول کافی ، ج 3 ، ص 129) .

عبادت و پیروی هوی

عبادت و پیروی هوی

قال علی - علیه السلام -

کیف یجد لذة العبادة من لایصوم عن الهوی 

کسی که از دنباله روی هوی و هوس ابایی ندارد ، چگونه می تواند لذت عبادت را درک کند ؟  (میزان الحکمة ج 6 ، ص 27) . 

عبادت غیر مقبول

عبادت غیر مقبول

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -

ان لله ملکا ینادی علی بیت المقدس کل لیلة  من اکل حراما لم یقبل الله منه صرفا و لاعدلا ، و الصرف النافلة و العدل الفریضة 

خداوند را فرشته ای است بر فراز بیت المقدس که هر شب بانگ برمی آورد هر کس از طریق نامشروع و حرام امرار معاش کند خداوند از او صرف و عدلی نمی پذیرد (صرف اعمال مستحبی و عدل ، واجبات است ) . (بحارالانوار ، ج 103 ، ص 16) .

نخستین گام عبادت

نخستین گام عبادت 

قال الرضا - علیه السلام -

اول عبادة الله معرفته و اصل معرفة الله توحیده 

نخستین گام در عبادت حقیقی ، شناخت خداوند است واساس شناخت خدا ، به یگانگی خواندن او است . (عیون اخبارالرضا ، ج 1 ، ص 12) 

عابدترین مردم

عابدترین مردم

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -

من اتی بما افترض الله علیه ، فهوا من اعبد الناس 

کسی که تکالیف واجبش را انجام دهد ، از جمله عابدترین مردم است . (بحارالانوار ، ج 77 ، ص 45) 

اوصاف عابد

اوصاف عابد

فی حدیث المعراج

یا احمد ! هل تدری متی تکون العبد عابدا ؟  قال  لایارب ، قال  اذا اجتمع فیه سبع خصال  ورع یحجره عن المحارم و صمت یکفیه عما لایعنیه و خوف یزداد کل یوم من بکائه و حیاء یستحبی منی فی الخلاء و اکل ما لابد منه و یبغض الدنیا لبعضی لها و یحب الاخیار لحبی ایاهم 

ای احمد ! آیا می دانی چگونه می توان عابد حقیقی بود ؟  حضرت پاسخ دادند نمی دانم . خداوند - تبارک و تعالی - فرمود هرگاه هفت صفت در انسان تحقق یابد او عابد حقیقی است 

1 - تقوایی که او را از ارتکاب معاصی و گناهان بازدارد ؛ 

2 - سکوتی که مانع از پرداختن به آنچه که به او مربوط نمی شود ، گردد ؛ 

3 - ترسی که هر روز بر اشک و حزن او بیفزاید ؛ 

4 - حیایی که در خلوت و تنهایی از من پرواکند و مرتکب گناه نشود ؛ 

5 - خوردن آنچه از حلال که روزی او کرده ام و برای ادامه حیات محتاج آن است ؛ 

6 - دشمنی دنیا ، زیرا که من دنیا را دشمن می دارم ؛ 

7 - دوستی نیکان و صالحان ، از آن روی که من آنان را دوست دارم . (بحارالانوار ج 77 ، ص 30) .

عبادت مخلصان

عبادت مخلصان

قال علی - علیه السلام -

التفکر فی ملکوت السموات و الارض عبادة المخلصین التفکر فی الاء الرحمن نعم العبادة 

اندیشیدن در ملکوت آسمان ها و زمین ، عبادت مخلصان است و اندیشیدن در نعمت های خداوند نیکو عباداتی است . (غرر الحکم ، ج 4 ، ص 5) 

ملاک عبادت

ملاک عبادت 

فی الحدیث 

الاخلاص ، ملاک العبادة 

اخلاص ، معیار عبادت است . (غرر الحکم ، ج 1 ، ص 30)

عبادت همراه با اخلاص

عبادت همراه با اخلاص 

قالت فاطمة الزهراء - علیها السلام -

من اصعد الی الله خالص عبادته اهبط الله عزوجل الیه افضل مصلحته 

کسیکه عبادت با اخلاص را به خدا تقدیم بدارد ، خداوند برترین مصلحت ها را بر او نازل می کند . (بحارالانوار ، ج 70 ، ص 250)

نتیجه چهل شبانه روز اخلاص

نتیجه چهل شبانه روز اخلاص 

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -

ما اخلص عبدلله - عزوجل - اربعین صباحا الا حرت ینابیع الحکمة من قلبه علی لسانه 

کسی که چهل شبانه روز برای خدا اخلاص پیشه کند ، چشمه های حکمت از قلب وی بر زبانش جاری می شوند . (بحارالانوار ، ج 70 ، ص 242) 

سه نمونه عبادت

سه نمونه عبادت 

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -

اذا کان یوم القیامة صارت امتی ثلاث فرق  فرقة تعبدون الله خالصا و فرقة تعبدون الله ریاء و فرقة تعبدون الله یصیبون به دنیا 

روز قیامت امت من به سه گروه تقسیم می شوند 

1 - گروهی که خداوند را با اخلاص عبادت کرده اند ؛ 

2 - گروهی که ریاکارانه به عبادت خدا پرداخته اند ؛ 

3 - گروهی که برای دستیابی به دنیا عبادت کرده اند ؛ (تفسیر المیزان ، ج 10 ، ص 181)

اندیشیدن در امور خداوند

اندیشیدن در امور خداوند

قال الصادق - علیه السلام -

لیست العبادة کثرة الصلوة والصوم انما العبادة التفکر فی امر الله 

زیاد نماز خواندن و روزه گرفتن عبادت نیست ، بلکه اندیشیدن در امر خداوند عبادت است . (میزان الحکمة ، ج 7 ، ص 543)

عبادت در خفا

عبادت در خفا

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -

اعظم العبادة اجرا اخفاها 

پاداش عبادتی که مخفی تر باشد ، بیشتر است . (بحارالانوار ، ج 70 ، ص 251)

عبادت و حرام خواری

عبادت و حرام خواری

قال رسول الله -صلی الله علیه وآله -

العبادة مع اکل الحرام کالبناء علی الرمل 

عبادت کردن با حرام خواری ، مثل بنا کردن ساختمان بر روی شن است . (بحارالانوار ، ج 84 ، ص 258) .

اقسام عبادت کنندگان

اقسام عبادت کنندگان

قال الصادق - علیه السلام -

ان العبادة ثلاثة  قوم عبدوالله - عزوجل - خوفا فتلک عبادة العبید و قوم عبدواالله - تبارک و تعالی - طلب الثواب فتلک عبادة الاجراء وقوم عبدوالله - عزوجل - حبا له فتلک عبادة الاحرار و هی افضل العبادة 

عبادت کنندگان سه گروهند دسته ای که از ترس خدا را عبادت می کنند که این ، عبادت بردگان است گروهی که خداوند - تبارک و تعالی - را به طمع ثواب پرستش می کنند که این ، عبادت مزدوران است و دسته ای خدای بلند مرتبه را عبادت می کنند برای دوستی و محبت او و این ، عبادت آزادمردان است و بهترین عبادت است . (بحارالانوار ، ج 70 ، ص 255 کافی ج 2 ، ص 84 وسائل الشیعه ، ج 1 ، ص 45) .

نماز ، بهترین عبادت

نماز ، بهترین عبادت 

قال الرضا - علیه السلام -

ان الصلوة افضل العبادة لله 

همانا نماز ، بهترین وسیله بندگی برای خدا است . (جامع احادیث الشیعه ، ج 4 ، ص 50) .

عبادت مطلوب

عبادت مطلوب 

عن الامام حسن العسکری - علیه السلام -

لیست العبادة کثرة الصیام و الصلاة و انما العبادة کثرة التفکر فی امر الله 

عبادت به بسیاری روزه و نماز نیست ، بلکه عبادت به اندیشیدن بسیار در امر (قدرت ) خداوند است . (بحارالانوار ، ج 88 ، ص 373) 

اشتیاق به عبادت

اشتیاق به عبادت 

عن الحسن بن علی - علیه السلام -

ان من طلب العبادة تزکی له و اذا اضرت النوال بالفریضة فارفضوها هرکس اشتیاق عبادت دارد ، دل را برای آن پاک می کند و هرگاه نمازهای مستحبی به نمازهای واجب ضرر رساند . (در صورتی که نماز شب ، به قضا شدن نماز صبح انجامند . آنها راترک کنید . (تحف العقول ، ص 267) 

راه راست در عبادت خداست

راه راست در عبادت خداست 

ان الله ربی و ربکم فاعبدوه هذا صراط مستقیم 

همانا خداوند پروردگار من و شما است پس او را عبادت کنید که این راه راست است . (سوره آل عمران ، آیه 51) .

تنها خدا را عبادت کنید

تنها خدا را عبادت کنید ! 

یا عبادی الذین امنوا ان ارضی واسعة فایای فاعبدون 

ای بندگان من که ایمان آورده اید همانا زمین من فراخ و گسترده است پس تنها مرا عبادت کنید . (سوره عنکبوت ، آیه 56) 

عبادت فقط برای خدا

عبادت فقط برای خدا

انما تعبدون من دون الله اوثانا و تخلقون افکا ان الذین تعبدون من دون الله لایملکون لکم رزقا فابتغوا عندالله الرزق و اعبدوه واشکروا له الیه ترجعون 

شما به جای خداوند ، بت هایی (از سنگ و چوب ) را می پرستید و دروغی به هم می بافید آن هایی را که پرستش می کنید ، مالک هیچ رزقی برای شما نیستند ؛ روزی را تنها نزد خدا بجویید و او را پرستش کنید و شکر او را به جا آورید که به سوی او بازگشت داده می شوید . (سوره عنکبوت آیه 17)