آداب گفتن اذان و اقامه
قال الصادق - علیه السلام - :
الاذان ترتیل و الاقامة حذر ؛
اذان را به صورت ترتیل ، و اقامه را به صورت بیم و اندوه بخوانید .
(الکافی ، ج 3 ، ص 309)
آداب گفتن اذان و اقامه
قال الصادق - علیه السلام - :
الاذان ترتیل و الاقامة حذر ؛
اذان را به صورت ترتیل ، و اقامه را به صورت بیم و اندوه بخوانید .
(الکافی ، ج 3 ، ص 309)
شاهدان اذان
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
ان الموذن فی سبیل الله مادام فی اذانه کشهید یتقلب فی دمه و یشهد له بذلک کل رطب او یابس بلغ صوته و اذا مات ما تعرضته هوام الارض فی قبره ؛
موذن تا وقتی که اذان می گوید مثل شهیدی است که در خونش غوطه ور است و هرتر و خشکی که صدای او را می شنوند گواهی می دهد و آن گاه که بمیرد حیوانات زمینی در قبر با بدن او کاری ندارند .
(مستدرک الوسایل ، ص 241)
شنونده اذان
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
من سمع الاذان فاجاب کان عند الله من السعداء ؛
کسی صدای اذان را شنید به آن روی آورد ، پیش خداوند می باشد از سعادتمندان .
(بحارالانوار ، ج 84 ، ص 155)
لبیک به اذان نماز
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
اذا سمعت الاذان فات ولو حبوا ؛
هنگامی که اذان نماز را شنیدی هرچه سریعتر به مسجد بیا ، گرچه سینه خیز باشد .
(کنزالعمال ، ج 7 ، ص 528)
پاداش عظیم
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
ثلاثة لو تعلم امتی ما فیها لضربت علیها بالسهام : الاذان و الغدو الی الجمعة ، و الصف الاول ؛
سه کار است که اگر امت من پاداش عظیم آن را درک می کردند ، برای به دست آوردن آن ، ازدحام و قرعه کشی می نمودند :
1 - اذان گفتن .
2 - تسریع در رفتن برای نماز جمعه .
3 - در صف اول نماز جمعه و جماعت قرارگرفتن .
(بحارالانوار ، ج 84 ، ص 156)
اذان و اقامه جبرئیل
قال الباقر - علیه السلام - :
لما اسری برسول الله - صلی الله علیه وآله - الی السماء فبلغ البیت المعمور و حضرت الصلاة فاذن جبرئیل و اقام ، فتقدم رسول الله - صلی الله علیه وآله - و صف الملئکة و النبیون خلف محمد - صلی الله علیه وآله - ؛
وقتی رسول خدا (ص ) در معراج خود به بیت المعمور (مرکز فرشتگان در آسمان چهارم ) رسید ، و وقت نماز شد ، جبرئیل اذان و اقامه گفت ، پیامبر خدا ، جلو ایستاد و فرشتگان و پیامبران پشت سر رسول خدا (ص ) برای نماز به صف ایستادند و به او اقتداء کردند .
(الکافی ، ج 3 ، ص 302 . وسائل الشیعه ، ج 4 ، ص 612)
اقتداء فرشتگان
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
یا اباذر!اذا کان العبد فی ارض قفر فتوضا او تیمم ثم اذن و اقام و صلی امر الله - عز و جل - الملئکة فصفوا خلفه صفا لا یری طرفاه یرکعون برکوعه و یسجدون بسجوده و یؤ منون علی دعائه ؛
ای ابوذر! هرگاه بنده ای در بیابانی تنها باشد و وضو بسازد یا تیمم کند ، سپس اذان و اقامه بگوید و نماز بخواند ، خدا فرشتگان را امر کند که پشت سر او صفی تشکیل دهند که دو طرف آن دیده نشود و به نماز او اقتداء نمایند و به دعای او آمین گویند .
(وسائل الشیعه ، ج 4 ، ص 621 . مکارم الاخلاق ، ص 466)
ندای زمین
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
ما من صباح و لارواح الا و بقاع الارض ینادی بعضها بعضا یا جارتی هل مربک ذاکر الله ؟ او عبد وضع جبهته علیک ساجدالله ؟ فمن قائلة نعم ، فاذا قالت نعم اهتزت و ابتهجت وتری ان لها الفضل علی جارتها ؛
هیچ صبح و شام نیست مگر این که نقاط زمین همدیگر را ندا می کنند : ای همسایه من آیا بر تو گذشت کسی که ذکر خدا نماید ، یا بنده ای که پیشانی خویش برای سجده به خدا بر تو نهد ؟ برخی گویند آری (و برخی نه ، ) هر کس آری بگوید ، بر خود می بالد و شاد می گردد و خود را بر دیگری برتری می نهد .
(مکارم الاخلاق ، ص 466)
آداب اذان
قال الصادق - علیه السلام - :
من السنة اذا اذن الرجل ان یضع اصبعیه فی اذنیه ؛
آداب اذان آن است که مؤ ذن دو انگشتش را هنگام اذان گفتن بر دو گوشش بگذارد .
(من لایحضره الفقیه ، ج 1 ، ص 184)
پاداش چهل سال اذان
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
من اذن اربعین عاما محتسبا بعثه الله - عز و جل - یوم القیامة و له عمل اربعین صدیقا عملا مبرورا متقبلا ؛
کسی که چهل سال برای خدا اذان بگوید ، خداوند او را در روز قیامت به گونه ای محشور می کند که دارای اعمال نیک و پذیرفته شده چهل انسان خالص و راستین است .
(بحارالانوار ، ج 84 ، ص 125 . وسائل الشیعه ، ج 4 ، ص 615)
پاداش بیست سال اذان
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
من اذن عشرین عاما ، بعثه الله - عز و جل - یوم القیامة و له من النور مثل زنة السماء ؛
کسی که بیست سال اذان بگوید ، خداوند متعال او را در روز قیامت به گونه ای محشور می کند که دارای نوری همانند وزن آسمان باشد .
(بحارالانوار ، ج 84 ، ص 124)
پاداش ده سال اذان
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
من اذن عشر سنین اسکنه الله - عز و جل - مع ابراهیم - علیه السلام - فی قبته او فی درجته ؛
کسی که ده سال اذان بگوید ، خداوند او رادر بهشت ، در بارگاه و یا در مقام حضرت ابراهیم (ع ) ساکن می کند .
(بحارالانوار ، ج 81 ، ص 124)
پاداش یک سال اذان
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
من اذن سنة واحدة بعثه الله - عز و جل - یوم القیامة و قد غفرت ذنوبه کلها بالغة ما بلغت ، و لو کانت مثل زنة جبل احد ؛
کسی که یک سال اذان بگوید ، خداوند عز و جل روز قیامت او را مبعوث می کند ، در حالی که تمامی گناهانش هر اندازه هم که باشد بخشوده می شود ، گرچه به سنگینی کوه احد باشد .
(بحارالانوار ، ج 81 ، ص 124)
اذان و اقامه در گوش نوزاد
قال الصادق - علیه السلام - :
المولود اذا ولد یوذن فی اذنه الیمنی و یقام فی الیسری ؛
فرزند وقتی به دنیا آمد ، در گوش راست او اذان و در گوش چپ او اقامه بگویید .
(مکارم الاخلاق ، ص 261)
اهل آسمان و شنیدن اذان
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
ان اهل السماء لایسمعون من اهل الارض شیئا الا الاذان ؛
همانا اهل آسمان نمی شنوند از اهل زمین چیزی مگر اذان را .
(میزان الحکمه ، ج 1 ، ص 82)
نخستین اذان گو
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
ان اول من سبق الی الجنة بلال . . . لانه اول من اذن ؛
بلال نخستین کسی است که به سوی بهشت پیشی گرفت ، چون که او نخستین کسی بود که اذان گفت .
(وسائل الشیعه ، ج 4 ، ص 614)
اذان در گوش امام حسین (ع )
قال زین العابدین - علیه السلام - :
ان النبی - صلی الله علیه وآله - اذن فی اذن الحسین - علیه السلام - بالصلاة یوم ولد ؛
در روز ولادت امام حسین (ع ) پیامبر اسلام (ص ) در گوش او اذان گفت .
(بحارالانوار ، ج 104 ، ص 112)
اذان به خاطر خدا
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
المؤ ذن المحتسب کالشاهر بسیفه فی سبیل الله القائل بین الصفین ؛
اذان گویی که به خاطر خدا اذان بگوید ، مانند کسی است که در راه خدا شمشیرش را از غلاف بیرون می آورد ، و بین دو صف (کفر و اسلام ) جنگ می کند .
(بحارالانوار ، ج 81 ، ص 149)
اذان و نماز
و اذا نادیتم الی الصلوة اتخذوها هزوا و لعبا ذلک بانهم قوم لا یعقلون :
آنها هنگامی که (اذان می گویید و مردم را) به نماز می خوانید ، آن را به مسخره و بازی می گیرند ؛ این به خاطر آن است که آن ها جمعی هستند که درک نمی کنند .
(سوره مائده ، آیه 58)
امتحان شیعه
عن امیرالمؤ منین - علیه السلام - قال :
اختبروا بخصلتین فان کانتا فیهم فهم شیعتی محافظتهم علی اوقات الصلوات و مواساتهم مع اخوانهم المومنین بالمال و ان لم تکونا فیهم فاعزب ثم اعزب ثم اعزب ؛
شیعیان مرا به دو خصلت امتحان کنید ، که اگر دارای این دو خصلت بودند شیعه هستند اهمیت به نماز در اول وقت و دستگیری برادران دینی خود با مال ، اگر این دو در آن ها نبود از ما دورند و دورند و دورند .
(جامع الاخبار ، فصل 19)
محبوبترین کارها
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
احب الاعمال الی الله الصلاة لوقتها . . . ؛
محبوبترین کارها در نزد خداوند ، نماز اول وقت است .
(کنزالعمال ، ج 7 ، حدیث 18897)
وقت نماز هنگام جنگ
عن ابن عباس قال :
کان علی - علیه السلام - یوما فی حرب صفین مشتغلا بالحرب و القتال و هو مع ذلک بین الصفین یراقب الشمس ، فقال له ابن عباس : یا امیر المؤ منین ما هذا الفعل ؟ قال : انظر الی الزوال حتی نصلی ، فقال له ابن عباس : و هل هذا وقت صلاة ؟ ان عندنا لشغلا بالقتال عن الصلاة !! فقال - علیه السلام - علی ما نقاتلهم ؟ انما نقاتلهم علی الصلاة ، و لم یترک صلاة اللیل قط حتی لیلة الهریر ؛
از ابن عباس نقل شده که گوید : علی (ع ) روزی در صفین مشغول جنگ و قتال بود ، و او با این حال چشم به خورشید داشت ، ابن عباس به او عرض کرد : یا امیرالمؤ منین این چه کار است ؟ فرمود : به زوال خورشید نگاه می کنم تا نماز بخوانم . ابن عباس به او عرض کرد : آیا این وقت نماز است ؟ همانا نزد ما به جنگ اشتغال است از نماز . علی (ع ) فرمود : برای چه با آن ها می جنگیم ؟ جز این نیست با آن ها بر نماز می جنگیم . گوید : نماز شب را هرگز ترک نکرد حتی شب هریر که تا صبح مشغول جنگ بود .
(بحارالانوار ، ج 3 ، ص 23)
نماز در غیر وقت
عن الصادق - علیه السلام - قال :
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - : من صلی الصلاة لغیر وقتها رفعت له سوداء مظلمة تقول ضیعتنی ، ضیعک الله کما ضیعتنی ، فی روایة عن الباقر - علیه السلام - انها اذا ارتفعت فی اول وقتها رجعت الی صاحبها و هی بیضاء مشرقة یقول حفظتنی حفظک الله ؛
از امام صادق (ع ) نقل شده که فرمود : پیامبر خدا (ص ) فرمود : هرکس نماز را در غیر وقت آن بخواند برای او بالا می رود در حالی که سیاه و تاریک است ، گوید : مرا تباه کردی خداوند تو را تباه گرداند همان طور که مرا تباه ساختی . در روایت دیگر آمده ، همانا اگر نماز اگر در اول وقتش بالا رود به صاحبش سفید و نورانی بر می گردد و گوید : مرا حفظ کردی خدا تو را حفظ کند .
(وسائل الشیعه ، ج 3 ، ص 80 - 78)
جاذبه نماز
قال علی - علیه السلام - :
کان رسول الله - صلی الله علیه وآله - لایوثر علی الصلوات عشاء و لاغیره و کان اذا دخل وقتها کانه لایعرف اهلا و لاجمیعا ؛
رسول خدا (ص ) هیچ چیز را نه شام و نه غیر آن را ، بر نماز مقدم نمی داشت ؛ هرگاه وقت نماز فرا می رسید ، رسول خدا (ص ) دیگر نه خانواده می شناخت و نه دوست .
(سنن نبوی ، ص 14)
مراقبت وقت نماز توسط شیعیان
قال علی - علیه السلام - :
شیعتنا رعاء الشمس و القمر و النجوم یعنی التحفظ من مواقیت الصلوة ؛
شیعیان ما مراعات کننده شمس و قمر و نجوم هستند ، یعنی اوقات نماز را مراعات می کنند .
(مستدرک الوسائل ، ج 1 ، ص 193)
دفع شیطان
قال الصادق - علیه السلام - :
و ملک الموت یدفع الشیطان عن المحافظ علی الصلوة و یلقنه شهادة : (ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله ) فی تلک الحالة العظیمة ؛
هنگام مرگ ملک الموت شیطان را از کسی که محافظت به (اوقات ) نماز می کند ، دفع می کند و شهادتین (اشهد ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله ) را در این حالت به او تلقین می کند .
(جامع احادیث الشیعه ، ج 4 ، ص 61
نتیجه ترک اوقات نماز
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
و من ترک اوقاتها یدخل الویل . و الویل واد فی جهنم ؛
و کسی که اوقات نماز را ترک کند ، داخل در (ویل ) می شود و (ویل ) بیابانی در جهنم است .
(مستدرک الوسائل ، ج 1 ، ص 184)
مراقبت از اوقات نماز
قال الرضا - علیه السلام - :
قال الله - عز و جل - (والذینهم علی صلواتهم یحافظون )
قال : یحافظون علی المواقیت ؛
در مورد تفسیر آیه فوق (و آنها که از نمازها و مواظبت می نمایند) می فرماید : کسانی که اوقات نماز را محافظت می کنند .
(مستدرک الوسائل ، ج 3 ، ص 96)
بهترین اعمال
سئل النبی - صلی الله علیه وآله - :
عن افضل الاعمال ؟ قال : الصلاة لاول وقتها ؛
از پیامبر اسلام (ص ) سؤ ال شد : بهترین اعمال چیست ؟ حضرت فرمودند : نماز در اول وقتش .
(بحارالانوار ، ج 82 ، ص 227)
تاویل کلمه (ساهون )
قال الصادق - علیه السلام - :
فی قول الله تعالی : (فویل للمصلین ، الذینهم عن صلاتهم ساهون ) . قال : تاخیر الصلاة عن اول وقتهالغیر عذر ؛
امام صادق (ع ) در تفسیر آیه فوق که (ساهون ) به چه کسانی گفته می شود ؟ می فرماید : آنان که نماز خود را از اول وقت بدون عذر به تاخیر می اندازند .
(وسائل الشیعه ، ج 3 ، ص 91)
مراقبت بر وقت نماز
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
علیکم بالمحافظة علی اوقات الصلوة فلیس منی من ضیع الصلوة ؛
مراقبت بر وقت هر نماز برای شما لازم است ، پس کسی که نماز را سبک بشمارد از من نیست .
(مستدرک الوسائل ، ج 3 ، ص 98)
سفارش به نماز اول وقت
قال علی - علیه السلام - :
اوصیک یا بنی بالصلاة عند وقتها ؛
فرزندم !وصیت می کنم تو را (امام حسن علیه السلام ) به خواندن نماز در اول وقت .
(وسائل الشیعه ، ج 2 ، ص 90)
نماز اول وقت ، جدایی از غافلین
قال الباقر - علیه السلام - :
ایما مؤ من حافظ علی الصلوات المفروضة فصلاها لوقتها فلیس هذا من الغافلین ؛
هر مؤ منی محافظت بر نمازش نماید ، و او را در وقتش به جاآورد ، از انسانهای غافل شمرده نمی شود .
(وسائل الشیعه ، ج 3 ، ص 79)
فضیلت اول وقت
قال الصادق - علیه السلام - :
فضل الوقت الاول علی الاخیر للمؤ من من ولده و ماله ؛
فضیلت اول وقت بر آخر وقت بهتر است برای شخص مؤ من از مال و اولادش .
(ثواب الاعمال ، ص 62)
اهمیت وقت نماز
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
قال الله - عز و جل - ان لعبدی علی عهدا ان اقام الصلوة لوقتها ان لا اعذبه و ان ادخله الجنة بغیر حساب ؛
خداوند تبارک و تعالی فرمود : من تعهدی نسبت به بنده ام دارم که اگر نماز خود را در وقتش به پا دارد ، او را عذاب نکنم و بی حساب وی را به بهشت ببرم .
(کنزالعمال ، ج 7 ، حدیث 19036)
برتری نماز اول وقت
قال الصادق - علیه السلام - :
ان فضل الوقت الاول علی الاخر کفضل الاخرة علی الدنیا ؛
برتری نماز اول وقت بر نماز آخر وقت ، مانند برتری آخرت است بر دنیا .
(بحارالانوار ، ج 82 ، ص 395 . میزان الحکمه ، ج 5 ، ص 401)
مواظبت از وقت نماز
قال الصادق - علیه السلام - :
الصلاة فی مواقیتها و المواظبة علیها ؛
نماز را اول وقت بخوانید و مواظبت بر آن کنید .
(وسائل الشیعه ، ج 3 ، ص 81)
نماز اول وقت نوری از در قیامت
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
من حافظ علی الخمس باکمال طهورها و مواقیتها کانت له نورا و برهانا یوم القیامة و من ضیعها حشر مع فرعون و هامان ؛
کسی که نمازهای پنج گانه اش را با طهارت کامل در اول وقت به جا آورد ، این نماز در قیامت برای او نور و برهان است و کسی که نمازش را ضایع کند ، با فرعون و هامان محشور خواهد بود .
(سفینة البحار ، ج 2 ، ص 42)
تاثیر نماز اول وقت
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
ما من عبد اهتم بمواقیت الصلاة و مواضع الشمس الا ضمنت له الروح عند الموت و انقطاع الهموم و الاحزان و النجاة من النار ؛
بنده ای (نمازگزار) که اهتمام و مواظبت به اوقات نماز نماید ، و مواضع آفتاب را برای وقت نمازش دقت کند ، من ضمانت می کنم برای او در دم مرگ ، راحتی را و دفع و رفع هموم و درد و اندوه و نجات از آتش جهنم را .
(سفینة البحار ، ج 2 ، ص 42)
تاخیر نماز اول وقت موجب خشم خداوند
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
یا علی !و تقیم الصلاة بوضوء سابغ فی مواقیتها و لاتوخرها فان فی تاخیرها من غیر علة غضب الله - عز و جل - ؛
یا علی ، با وضوی کامل در اول وقت ، نماز اقامه کن ، و نماز را از اول وقتش به تاخیر نینداز ، چون تاخیر نماز بدون علت و عذر خداوند قهار را به خشم خواهد آورد .
(سفینة البحار ، ج 2 ، ص 44)