نماز ناقص
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
من لم یتم وضوئه و رکوعه و خشوعه ، فصلوته خداج یعنی ناقصة غیر تامة ؛
کسی که وضو و رکوع و خشوعش در نماز کامل نیست ، نمازش (خداج ) است ، یعنی ناقص است و تمام نیست .
(جامع احادیث الشیعه ، ج 4 ، ص 44)
نماز ناقص
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
من لم یتم وضوئه و رکوعه و خشوعه ، فصلوته خداج یعنی ناقصة غیر تامة ؛
کسی که وضو و رکوع و خشوعش در نماز کامل نیست ، نمازش (خداج ) است ، یعنی ناقص است و تمام نیست .
(جامع احادیث الشیعه ، ج 4 ، ص 44)
خاشع بودن قلب و جوارح
قال علی - علیه السلام - :
لیخشع الرجل فی صلوته فانه من خشع قلبه الله - عز و جل - خشعت جوارحه فلا یعبث بشی ء فی الصلوة ؛
مرد باید در نماز خود خاشع باشد ، پس وقتی قلبش برای خدا خاشع شد ، اعضاء و جوارحش نیز خاشع است ، با چیزی (در حال نماز) بازی نمی کند .
(جامع احادیث الشیعه ، ج 5 ، ص 37)
آداب حضور قلب
قال الباقر - علیه السلام - :
علیک بالاقبال علی صلاتک فانما یحسب لک منها ما اقبلت علیه منها بقلبک و لا تعبث فیها بیدیک و لا براسک و لا بلحیتک و لا تحدث نفسک و لا تتثاءب و لا تتمطا و لا تکفر . . . ؛
بر تو باد توجه کامل به نمازت ، پس همانا ، آن مقدار که در نماز حضور قلب داشته باشی ، حساب می شود ، در نماز با دست و سر و ریش خویش بازی مکن ، و در نماز با خودت صحبت نکن و خمیازه نکش . . .
(بحارالانوار ، ج 84 ، ص 201)
قلب ، فقط متوجه خدا
قال الصادق - علیه السلام - :
و انی لاحب للرجل منکم المومن اذا قام فی صلاة فریضة ان یقبل بقلبه الی الله و لایشغل قلبه بامر الدنیا ، فلیس من مومن یقبل بقلبه فی صلاته الی الله اقبل الله الیه بوجهه و اقبل بقلوب المؤ منین الیه بالمحبة له بعد حب الله - عز و جل - ایاه ؛
به درستی من مؤ منی از شما را دوست دارم که وقتی به نماز واجب می ایستد با قلبش به سوی خدا متوجه گردد و قلب خود را در حال نماز به دنیا مشغول نسازد ، پس هیچ مؤ منی نیست که با قلب خود در نمازش به سوی الله برود ، مگر این که خداوند با همه الطافش به او رو می آورد و بعد از آن قلوب همه مومنین هم از راه راءفت و مهربانی به سوی او رو می آورند .
(بحارالانوار ، ج 84 ، ص 240 . وسائل الشیعه ، ج 4 ، ص 686 . ثواب الاعمال ، ص 163)
آفات توجه قلب به غیر خدا
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
لاتلتفتوا فی صلاتکم فانه لاصلاة لملتفت و قال - صلی الله علیه وآله - : اما یخاف الذی یحوله وجهه فی الصلاة ان یحول الله وجهه وجه حمار ؛
در حال نماز به کسی یا چیزی توجه نداشته باشید ، پس به درستی که نماز این طور کامل نیست ، و همچنین فرمود : آیا نمی ترسد آن کس که صورتش را در نماز به طرف چیزی بر می گرداند خداوند صورتش را همچون حمار قرار دهد .
(بحارالانوار ، ج 84 ، ص 211)
نگاه به اطراف در حال نماز
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
من عرف من علی یمینه و شماله متعمدا فی الصلوة فلا صلوة له ؛
هرکس در نماز ، عمدا آن چه را که در جانب راست و چپ است بشناسد نماز او نماز نیست ، (یعنی نماز او کامل نخواهد بود) .
(بحارالانوار ، ج 84 ، ص 320)
نماز با توجه
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
رکعة من عالم بالله خیر من الف رکعة من متجاهل ؛
یک رکعت نماز کسی که متوجه خدا باشد ، بهتر از هزار رکعت کسی است که از خدا غافل باشد .
(نهج الفصاحه ، ص 350)
ثمره توجه به جایگاه نماز
قال الامام - علیه السلام - :
اذا توجه المؤ من الی مصلاه لیصلی قال الله - عزو جل - لملائکته یا ملائکتی الا ترون الی عبدی ؟ هذا قد انقطع عن جمیع الخلائق الی ، و امل رحمتی و جودی و رافتی ؛ اشهدکم انی اخصه برحمتی و کراماتی ؛
وقتی مومن به خاطر نماز متوجه مصلای خود می شود ، خدای عز و جل به ملائکه خود می گوید : ای ملائکه من آیا به سوی بنده من نگاه نمی کنید ؟ که از جمیع خلایق بریده و به سوی من توجه نموده و آرزوی رحمت وجود و راءفت مرا دارد ، شما (ملائکه ) را شاهد می گیرم که رحمت و کرامتم را مخصوص او قرار دادم .
(بحارالانوار ، ج 82 ، ص 221)
نماز وداع
قال علی - علیه السلام - :
اذا قام احدکم الی الصلوة فلیصل صلوة مودع ؛
هرگاه یکی از شما به نماز ایستد ، باید مانند کسی که با نماز وداع می کند ، نماز بخواند
(غررالحکم ، ص 129)
دو رکعت با حضور قلب
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
من صلی رکعتین و لم یحدث فیهما نفسه بشی ء من امور الدنیا غفر الله له ذنوبه ؛
کسی که دو رکعت نماز بخواند و در آن دو رکعت ، قلب خود را به چیزی از امور دنیا مشغول نکند ، خداوند گناهانش را می آمرزد .
(بحارالانوار ، ج 84 ، ص 249)
مانع خشوع
رای النبی - صلی الله علیه وآله - رجلا یعبث بلحیته فی صلاته فقال : (اما انه لو خشع قلبه لخشعت جوارجه ) ؛
پیامبر اکرم (ص ) دیدند مردی در حال نماز با ریش خود بازی می کند ، فرمودند : (اگر قلب او خشوع می داشت قطعا همه اعضایش نیز خاشع می بود . )
(میزان الحکمه ، ج 5 ، ص 386 . بحارالانوار ، ج 84 ، ص 228)
دو رکعت نماز آگاهانه
قال الصادق - علیه السلام - :
من صلی رکعتین یعلم ما یقول فیهما انصرف و لیس بینه و بین الله ذنب ؛
کسی که آگاهانه و با توجه به مفاهیم ، دو رکعت نماز بخواند ، در حالی نمازش را به پایان می برد که میان او و خدایش هیچ گناهی نمانده است .
(میزان الحکمه ، ج 5 ، ص 391 . وسائل الشیعه ، ج 4 ، ص 687)
نماز و تفکر و حضور قلب
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
رکعتان مقتصدتان فی تفکر خیر من قیام لیلة و القلب لاه ؛
دو رکعت نماز همراه با تفکر و حضور قلب ارزشمندتر از یک شب زنده داری با دل سرگردان و بدون توجه است .
(میزان الحکمه ، ج 5 ، ص 390 . بحارالانوار ، ج 74 ، ص 82 . مکارم الاخلاق ، ص 465)
چطور نماز بخوانیم؟
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
صل صلوة مودع تری انک لاتصلی بعد ما صلوة ابدا ؛
آن چنان نماز بگزار که گویی آخرین نماز توست و دیگر هرگز نمازی نخواهی خواند .
(بحارالانوار ، ج 84 ، ص 264)
حواس پرتی در نماز توسط شیطان
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
ان العبد اذا اشتغل بالصلاة و جاءه الشیطان و قال له : اذکر کذا اذکر کذا حتی یضل الرجل ان یدری کم صلی ؛
نمازگزار وقتی مشغول نماز است ، شیطان به سراغش می آید و به او می گوید : این را به یاد بیاور ، آن را یاد بیاور تا این که انسان را گمراه کند و فراموش کند که چند رکعت نماز خوانده است .
(بحارالانوار ، ج 84 ، ص 259)
محبت خداوند و محبت مؤ منین در دل
قال الصادق - علیه السلام - :
لیس من مومن یقبل بقلبه فی صلوته الی الله الا اقبل الله الیه بوجهه و اقبل بقلوب المومنین الیه بالمحبة له بعد حب الله - عز و جل - ایاه ؛
مؤ منی نیست که در نمازش با حضور قلب به خداوند توجه کند ، مگر این که خداوند به او رو می کند ، و بعد از محبت خداوند عز و جل در دل ، قلوب مؤ منین را به سوی او متوجه می کند .
(مستدرک الوسائل ، ج 1 ، ص 265)
حضور قلب
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
اذا قام العبد الی الصلوة فکان هواه و قلبه الی الله تعالی انصرف کیوم ولدته امه ؛
هنگامی که انسان برای نماز می ایستد ، اگر همه توجه اش و قلبش به سوی خدا باشد ، در حالی نمازش تمام می شود ، که مثل روزی است که پاک به دنیا آمده .
(محجة البیضاء ، ج 1 ، ص 382)
حضور در عبادت
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
اعبد الله کانک تراه فان کنت لاتراه فانه یراک ؛
عبادت کن خداوند تعالی را ، چنانچه گویا او را می بینی ، و اگر تو او را نمی بینی او تو را می بیند .
(نهج الفصاحه ، ص 65 . سرالصلوة ، ص 26 . مکارم الاخلاق ، ص 459)
خشوع در نماز چیست ؟
سئل النبی - صلی الله علیه وآله - :
ما الخشوع ؟ قال : التواضع فی الصلاة و ان یقبل العبد بقلبه کله علی ربه . . . . ؛
از پیامبر اکرم (ص ) سؤ ال شد : خشوع چیست ؟ فرمود : فروتنی و خاکساری در نماز و اینکه بنده با تمام قلبش به سوی خدا برود . . . .
(بحارالانوار ، ج 84 ، ص 264)
نماز و رستگاری
قد افلح المؤ منون ، الذینهم فی صلاتهم خاشعون ؛
مؤ منان رستگار شدند ، آنها که درنمازشان خاشع هستند .
(سوره مؤ منون ، آیات 1 و 2)
اثرات سجده حقیقی
عن مصباح الشریعة ، قال الصادق - علیه السلام - :
ما خسر و الله من اتی بحقیقة السجود و لو کان فی العمر مرة واحدة . و ما افلح من خلا بربه فی مثل ذلک الحال تشبیها بمخادع نفسه غافلا لاهیا عما اعده الله للساجدین من انس العاجل و راحة الاجل . و لا بعد عن الله ابدا من احسن تقربه فی السجود . و لا قرب الیه ابدا من اساء ادبه و ضیع حرمته بتعلق قلبه بسواه فی حال سجوده . فاسجد سجود متواضع لله تعالی ذلیل ، علم انه خلق من تراب یطاه الخلق . و انه اتخذک من نطفة یستقذرها کل احد ؛ و کون و لم یکن . و قد جعل الله معنی السجود سبب التقرب الیه بالقلب و السر و الروح فمن قرب منه بعد من غیره ؛ الاتری فی الظاهر انه لا یستوی حال السجود الا بالتواری عن جمیع الاشیاء و الاحتجاب عن کل ما تراه العیون ؟ کذلک امر الباطن . فمن کان قلبه متعلقا فی صلوته بشی ء دون الله تعالی ، فهو قریب من ذلک الشی ء بعید عن حقیقة ما اراد الله منه فی صلوته . قال الله - عز و جل - : (ما جعل الله لرجل من قلبین فی جوفه ) . و قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - قال الله تعالی : لا اطلع علی قلب عبد فاعلم فیه حب الاخلاص لطاعتی لوجهی و ابتغاء مرضاتی ، الا لولیت تقویمه و سیاسته . و من اشتغل بغیری فهو من المستهزئین بنفسه ؛ و مکتوب اسمه فی دیوان الخاسرین ؛
به خدا سوگند!آن کس که هر چند یک بار در تمام عمر ، حقیقت سجده را به جای آورد ، زیان نبرد ؛ و آن کس که همانند کسی که خود را می فریبد ، با حالت غفلت و بازیچه گرفتن آن چه خدا برای سجده کنندگان فراهم نموده است ، یعنی انس (با او) در حال (دنیا) ، و راحت و آسایش در آینده (آخرت ) ، با پروردگار خود خلوت کند ، رستگار نشد . و کسی که در سجده به خدا نیکو تقرب جست ، از خدا دور نشد . و کسی که به خدا سوء ادب کرد و با دلبستگی به غیر او در سجده ، حرمت او را از بین برد ، به مقام قرب او نرسد ؛ پس سجده کن (همانند) سجده کسی که در برابر خداوند تعالی متواضع و خوار است و می داند که از خاکی آفریده شده که خلق بر آن پا می نهند و خدا او را از نطفه ای که همه آن را کثیف و نجس می دانند آفریده ؛ و می داند که نبود ، و (به دست آفریدگار) به وجود آمد . و همانا خداوند معنای (حقیقت ) سجده را سبب نزدیکی جستن به او با قلب و باطن و جان قرار داد ؛ پس کسی که به او نزدیک شود ، از غیر او دور گردد . آیا نمی بینی که در ظاهر سجده شکل نمی گیرد مگر با آن که همه چیز از نظرت پنهان گردد و هر چه دیدگان می بینند از تو محجوب شود ؟ همچنین است امر باطن ؛ پس هر کس در نماز ؛ دلبستگی به چیزی جز خدا داشته باشد ، به همان چیز نزدیک ، و از حقیقت آن چه خداوند در نماز او از او خواسته ، دور است . خداوند عز و جل فرموده است : (خداوند برای احدی دو قلب در باطنش قرار نداده است ) . و رسول الله (ص ) فرمود : (خداوند تعالی فرموده است : بر قلب بنده ای واقف نشوم که در آن حب طاعت مخلصانه برای من و جهت کسب رضای من بدانم (بیابم ) ، مگر آن که (خود) تنظیم و تدبیر امور او را متصدی شوم . و هر کس به غیر من دل مشغول دارد از آنهاست که خویشتن را به مسخره گرفته اند ، و نامش در دفتر زیانکاران نوشته و ثبت است .
(مصباح الشریعه ، باب 16 . بحارالانوار ، ج 82 ، ص 136)
فلسفه رکوع
عن مصباح الشریعة ، قال الصادق - علیه السلام - :
لایرکع عبدالله رکوعا علی الحقیقة ، الا زینة الله تعالی بنور بهائه و اظله فی ظلال کبریائه و کساه کسوة اصفیائه . و الرکوع اول و السجودثان ، فمن اتی بمعنی الاول صلح للثانی . و فی الرکوع ادب و فی السجود قرب ، و من لایحسن الادب لایصلح للقرب . فارکع رکوع خاضع لله بقلبه متذلل وجل تحت سلطانه ؛ خافض له بجوارحه خفض خائف حزن علی ما یفوته من فائدة الراکعین . و حکی ان الربیع ابن خثیم کان یسهر باللیل الی الفجر فی رکعة واحدة ؛ فاذا هو اصبح رفع (خ ل : تزفر) و قال : اه !سبق المخلصون و قطع بنا . و استوف رکوعک باستواء ظهرک ، و انحط عن همتک فی القیام بخدمته الا بعونه ، و فر بالقلب من وساوس الشیطان و خدائعه و مکائدة ؛ فان الله تعالی یرفع عباده بقدر تواضعهم له و یهدیهم الی اصول التواضع و الخضوع بقدر اطلاع عظمته علی سرائرهم ؛
از کتاب مصباح الشریعه نقل است که امام صادق (ع ) فرمود : هیچ بنده ای برای خدا به حقیقت رکوع نکند مگر آن که خداوند تعالی او را به نور جمال خویش بیاراید و در سایه کبریایش درآورد و جامه برگزیدگانش بپوشاند . رکوع (مرحله ) اول است و سجود (مرحله ) دوم ؛ هرکس معنی و حقیقت اولی را به جای آورد ، شایستگی دومی را یافته است . در ادب (عبودیت ) است و در سجود قرب (به معبود) است ؛ و کسی که به نیکی ، ادب نگزارد ، قربت را نشاید . پس رکوع کن همانند رکوع کسی که قلبا خاضع برای خداست و تحت سلطه او ذلیل و بیمناک می باشد ؛ و چون راکعی از بیم و اندوه از دست دادن بهره راکعان (حقیقی ) تن فرود آورد ، اعضای خود را فرود بیاور . و از ربیع بن خثیم حکایت شده است که با یک رکوع شب را به صبح می رساند و چون به صبح میرسید (صبح می کرد) قامت راست می کرد (نسخه : ناله می کرد) و می گفت : (آه !مخلصان پیشی گرفتند و ما از راه ماندیم ) . و رکوع خود را کامل انجام ده به اینکه پشت خود را هموار کنی ؛ و از این (پندار) که به (قدرت و) همت خود به خدمت او قیام کنی فرود آی (که این امکان ندارد) جز به یاری او . و قلب را از وسوسه های شیطان و فریبها و نیرنگهایش فراری ده که خداوند تعالی بندگان خود را به میزانی که در برابر او کرنش کنند بلند می کند ؛ و آنان را به هر اندازه که عظمتش بر باطنهایشان پرتو افکنده ، به حقیقت فروتنی و کرنش (در برابرخود) هدایت می فرماید .
(مصباح الشریعه ، باب 15 . بحارالانوار ، ج 82 ، ص 108)
اسرار تکبیرة الاحرام
عن الصادق - علیه السلام - :
اذا کبرت فاستصغر ما بین العلا و الثری دون کبریائه ؛ فان الله اذا اطلع علی قلب العبد و هو یکبر و فی قلبه عارض عن حقیقة تکبیره قال : یا کاذب ، اتخدعنی ؟ و عزتی و جلالی لاحرمنک حلاوة ذکری و لاحجبنک عن قربی و المسارة بمناجاتی . فاعتبر انت قلبک حین صلوتک فان کنت تجد حلاوتها و فی نفسک سرورها و بهجتها و قلبک مسرورا بمناجاته ملتذ بمخاطباته ، فاعلم انه قد صدقک فی تکبیرک له ؛ و الا فقد عرفت من سلب لذة المناجاء و حرمان حلاوة العبادة ، انه دلیل علی تکذیب الله لک و طردک عن بابه ؛
چون تکبیر (نماز) را گفتی ، آن چه را ما بین آسمان و زمین است ، درمقابل کبریاء خدا کوچک و ناچیز شمار که اگر خداوند بر قلب بنده ، زمانی که تکبیر می گوید ، بنگرد و در دل او چیزی باشد که از حقیقت معنای تکبیر بازش می دارد ، به او گوید : (ای دروغگو آیا مرا می فریبی ؟ به عزت وجلالم سوگند که از شیرینی یاد خود محرومت کنم و از قرب به خود و شادمانی مناجاتم محجوبت سازم ) . پس به هنگام نمازگزاردنت دل خود را بیازما ، اگر شیرینی نماز را و در (عمق ) جان ، سرور و بهجت (حاصل از) آن را می یابی و دلت از راز و نیاز با او شادمان است و از گفتگو با او لذت می برد ، بدان که خداوند ، تو را در تکبیری که برزبان رانده ای ، تصدیق فرموده است ؛ و گرنه ، بدان که فقدان لذت مناجات و محرومیت از شیرینی عبادت دلیل بر این است که خداوند تو را(در تکبیرت ) دروغگو دانسته و از درگاه خود رانده است .
(مصباح الشریعة ، باب 13 . بحارالانوار ، ج 81 ، ص 230)
ذکر و تسبیح در شبانه روز
عن الصادق - علیه السلام - قال :
قال ابلیس خمسة اشیاء لیس لی فیهن حیلة و سائر الناس فی قبضتی : من اعتصم بالله من نیته الصادقة فاتکل علیه فی جمیع اموره و من کثر تسبیحه فی لیله و نهاره ، و من رضی لاخیه المومن ما یرضاه لنفسه و من لم یجزع علی المصیبة حین یصیبه و من رضی بما قسم الله له ؛
ابلیس گفت : پنج کس را نمی توانم مورد حیله و فریب خویش قرار دهم و آن پنج نفر عبارتند از : کسی که با نیت خالص به خدا پناه ببرد و در همه امور به او تکیه کند ، کسی که در شبانه روز ذکر و تسبیح فراوان گوید و کسی که برای برادر مومن خود می پسندد آن چه را برای خود می پسندد ، و کسی که در مصیبتی که بر او روی شد جرع نکند و شکیبا باشد ، و کسی که بدانچه خدا برای او مقرر داشت ، راضی باشد .
(المواعظ العددیه ، ص 162)
گواهی محل سجود در روز قیامت
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
یا اباذر!ما من رجل یجعل جبهته فی بقعة من بقاع الارض الا شهدت له بها یوم القیامة ؛
ای اباذر! هیچ کس صورت و پیشانی بر قطعه ای از قطعات زمین نمی گذارد ، مگر اینکه آن قطعه زمین شهادت می دهد که آن شخص در آن برای خدا سجده کرده و در آن دعا و نماز خوانده و مناجات کرده ، و او را با این شهادت سرافراز و مفتخر می سازد و بهشتی می نماید در حدیث است که : در جاهای مختلف زمین نماز بخوانید ، تا در قیامت برای شما شهادت دهند .
(بحارالانوار ، ج 82 ، ص 234)
توجه خداوند به نمازگزار هنگام قبله
عن الباقر - علیه السلام - قال :
اذا استقبل المصلی القبلة استقبل الرحمان بوجهه ، لا اله غیره ؛
آن گاه که نمازگزار رو به قبله کرد ، پروردگار عالم به صورتش رو آورد ، جز او خدایی نیست .
(بحارالانوار ، ج 82 ، ص 219)
مقدمه نماز
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
ولکل شی ء انف و انف الصلاة التکبیر ؛
برای هر چیزی مقدمه ای است و مقدمه نماز ، تکبیراست .
(وسائل الشیعه ، ج 3 ، ص 16)
ثواب سجده شکر
قال الصادق - علیه السلام - :
ایما مؤ من سجد الله سجدة لشکر نعمة غیر صلاة ، کتب الله له بها عشر حسنات و مما عنه عشر سیئات و رفع له عشر درجات فی الجنان ؛
هر مؤ منی در غیر از حال نماز سجده شکری جهت نعمتی به جای آورد ، خداوند به آن خاطر ده حسنه برای او بنویسد و ده گناه از نامه عملش پاک کند و ده درجه برای او در بهشت بالا ببرد .
(ثواب الاعمال ، ص 83)
رکوع و سجود ناقص
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
و لاصلاة لمن لا یتم رکوعها و سجودها ؛
نمازگزاری که رکوع و سجودش را ناقص انجام دهد ، آن نمازش ، نماز نیست .
(بحارالانوار ، ج 29 ، ص 198)
سجده مایه تقرب
قال علی - علیه السلام - :
اقرب ما یکون العبد من الله اذا سجد ؛
نزدیکترین چیزی که بنده را به خدا نزدیک می کند سجده است .
(بحارالانوار ، ج 82 ، ص 233)
فلسفه سجده بر خاک
قال علی - علیه السلام - :
و لما فی ذلک من تعفیر عتاق الوجوه بالتراب تواضعا و التصاق کرائم الجوارح بالارض تصاغرا ؛
هنگامی که انسان نماز می خواند ، ساییدن گونه ها به خاک نشانه تواضع و گذاردن اعضاء شریف بر زمین دلیل کوچک و حقارت است .
(نهج البلاغه ، خطبه 192)
سلام
قال الصادق - علیه السلام - :
معنی السلام فی کل صلوة ، الامان ، ای من ادی امر الله و سنة نبیه - صلی الله علیه و آله - خاشعا منه قلبه فله الامان من بلاء الدنیا و برائة من عذاب الاخرة ؛
معنی (سلام ) در پایان نماز ، امان است ، یعنی هر کس که امر خدا و سنت پیامبرش را با خشوع قلب به جای آورد ، از بلای دنیا در امان ، و از عذاب آخرت بر کنار است .
(مصباح الشریعه ، باب سلام )
تسبیحات چهارگانه
قال علی - علیه السلام - :
ان الانسان کان فی الصلوة فان جسده و ثیابه و کل شی ء حوله یسبح ؛
هنگامی که انسان مشغول نماز است ، و بدن و لباس و هرچه پیرامون اوست خدا را تسبیح می گویند .
(بحارالانوار ، ج 82 ، ص 213)
تشهد
قال الصادق - علیه السلام - :
التشهد ، ثناء علی الله تعالی ؛
تشهد ، ستایش خداوند بلند مرتبه است .
(مصباح الشریعه ، باب هفتم )
سجده نزدیکترین حالت
قال الصادق - علیه السلام - :
اقرب ما یکون العبد الی الله - عز و جل - و هو مساجد ، قال الله - عز و جل - : (و اسجد و اقترب ) ؛
نزدیکترین حالت بنده به خداوند بزرگ وقتی است که در سجده است خداوند فرمود : (سجده کن و تقرب جوی ) .
(روضة المتقین ، ج 2 ، ص 38)
حق سجود
قال الصادق - علیه السلام - :
ما خسر و الله من اتی بحقیقة السجود و لو کان فی العمر مرة واحدة ؛
به خدا قسم کسی که حق سجود را به جای آورد و سجده حقیقی کند به هیج عنوانی زیان متوجه او نشود ، گرچه در تمام مدت عمر چنین سجودی را یک بار به جای آورد .
(بحارالانوار ، ج 85 ، ص 136)
سجده
قال علی - علیه السلام - :
لویعلم المصلی ما یغشاه من جلال الله ما سره ان یرفع راسه من السجود ؛
اگر نمازگزار بداند چه اندازه مشمول جلال الهی است ، هرگز راضی نمی شود که سر از سجده بردارد .
(بحارالانوار ، ج 82 ، ص 207 . میزان الحکمه ، ج 5 ، ص 379)
رکوع و سجده طولانی
قال الصادق - علیه السلام - :
و علیکم بطول الرکوع و السجود فان احدکم اذا طال الرکوع و السجود یهتف ابلیس من خلفه ، فقال یا ویلتاه !اطاعوا و عصیت و سجدوا و ابیت ؛
بر شما باد به طول رکوع و سجده ، که هرگاه یکی از شما رکوع و سجده اش طول بکشد شیطان به دنبال او فریاد می زند : وای بر من ! او اطاعت کرد و من معصیت کردم او سجده کرد و من سر باز زدم .
(بحارالانوار ، ج 78 ، ص 199 ، مواعظ العددیه ، ص 242)
رکوع
قال الصادق - علیه السلام - :
لایرکع عبدلله رکوعا علی الحقیقة ، الا زینة الله تعالی بنور بهائه و اظله فی ضلال کبریائه و کساه کسوة اصفیائه ؛
هیچ بنده ای برای خدا به حقیقت رکوع نکند ، مگر آن که خداوند تعالی او را به نور جمال خود بیاراید و در سایه کبریایی اش جای دهد و جامه برگزیدگانش بپوشاند .
(مصباح الشریعه ، ص 14)
قرائت قرآن در نماز
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - :
قراءة القران فی الصلاة افضل من قراءة القران فی غیر الصلاة ؛
قرائت قرآن در نماز افضل است از غیرنماز .
(مستدرک الوسائل ، ج 1 ، ص 292)