عالَمِ آخرت

به دیوار تکیه نکن ﻣﯿﺮﯾﺰﺩ... ﺑﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺗﮑﯿﻪ ﻧﮑﻦ، ﻣﯿﻤﯿﺮﺩ... ﺗﻨﻬﺎ خدﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺳﺖ ﺗﻮ ﺭﺍ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ...

عالَمِ آخرت

به دیوار تکیه نکن ﻣﯿﺮﯾﺰﺩ... ﺑﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺗﮑﯿﻪ ﻧﮑﻦ، ﻣﯿﻤﯿﺮﺩ... ﺗﻨﻬﺎ خدﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺳﺖ ﺗﻮ ﺭﺍ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ...

عالَمِ آخرت

الهـــــی چه عزتی دارد
اینکه بنـــــده ی تو باشم
و چه فخــری بالاتر از اینکه
تو خـــــدای من باشی
تو آنگونه خدایی هستی که من دوســـــت دارم
پس از من آن بنده ای را بساز که
تــو دوســـــت داری...

هشام بن حکم گوید: موسى بن جعفر علیهم السلام به من فرمود: اى هشام خداى تبارک و تعالى صاحب عقل و فهم را در کتاب مژده داده است و فرموده (الزمر آیه 17 و18) آن بندگانم را که هر سخن را شنوند و از نیکوترش پیروى کنند مژده بده، ایشانند که خدا هدایتشان کرده و ایشانند صاحبان عقل. اى هشام همانا خداى متعال بواسطه عقل حجت را براى مردم تمام کرده و پیغمبران را بوسیله بیان یارى کرده و بسبب برهانها بر ربوبیت خویش دلالتشان نموده و فرموده است (البقرة آیه 163 و 164) خداى شما خدائیست یگانه که جز او خدائى نیست و رحمان و رحیم است. در آفرینش آسمانها و زمین و تفاوت شب و روز و کشتى هائیکه به سود مردم در دریا روانست و آبى که خدا از آسمان فرو آورد که زمین را بعد از موات شدنش زنده گرداند و از همه جنبندگان در آن پرا کند و گردش بادها و ابرى که بین آسمان و زمین زیر فرمانست نشانه ایست بر ربوبیت ما براى مردمى که تعقل کنند. اى هشام خدا اینها را دلیل بر شناسائى خود قرار داده که مسلماً مدبرى دارند، پس فرموده است ...


(سوره النحل آیه 12) و شب و روز خورشید و ماه را به خدمت شما گماشت و ستارگان تحت فرمان اویند در اینها براى گروهى که عقل خود را بکار اندازند نشانه ها است و باز فرمود (سوره غافر آیه 67) اوست که شما را از خاکى آفرید آنگاه از نطفه اى آنگاه از پاره گوشتى سپس شما را بصورت طفلى بیرون آورد تا هنگامیکه به کمال نیرو برسید و بعداً پیر شوید و بعضى از شما پیش از پیرى بمیرد و به مدتى معین برسد شاید تعقل کنید. و باز فرموده: (سوره البقره آیه64)همانا در گردش شب و روز و رزقیکه خدا از آسمان فرستاد که زمین را بعد از موات شدنش زنده کرد و در گردش بادها (و ابر مسخر در فضا) براى آنها که تعقل مى کنند نشانه هائیست و باز فرمود (سوره الحدید آیه17) زمین را بعد از موات شدنش زنده مى کند، این آیات را براى شما بیان مى کنیم شاید تعقل کنید. و نیز فرمود(سوره الرعد آیه4) و باغها از تاک و کشتزار و نخلستان جفت هم و جدا از هم که همه از یک آب مشروب مى شوند لیکن میوه بعضى را بر بعضى دیگر برترى داده ایم در اینها آیاتیست براى کسانیکه تعقل کنند و فرمود (سوره الروم آیه 24) از جمله آیه هاى وى این است که برق را براى بیم و امید به شما بنمایاند و آسمان آبى نازل کند تا زمین را پس از موات شدنش زنده کند در اینها براى مردمى که تعقل مى کنند نشانه هائى است و باز فرمود (سوره الأنعام آیه151) بگو بیائید آنچه را پروردگارتان به شما حرام کرده بخوانم: اینکه چیزى را با او شریک مى کنید و با پدر و مادر نیکى کنید و فرزندان خود را از بیم تنگدستى نکشید که شما و آنها را ما روزى مى دهیم و به کارهاى زشت چه عیان و نهانش نزدیک نشوید و تنى را که خدا محترم داشته نکشید مگر به حق. اینها است که خدا شما را به آن سفارش کرده شاید تعقل کنید. و نیز فرمود (سوره الروم آیه28) مگر بعضى از بردگان شما نسبت به اموالیکه به شما داده ایم شریکتان مى باشند تا دارائى برابر باشید و از آنها چنانچه از یکدیگر مى ترسید بترسید آیات خود را اینگونه براى مردمى که تعقل مى کنند شرح مى دهیم. اى هشام پس خداوند صاحبان عقل را اندرز داده و به آخرت تشویقشان نموده (سوره الأنعام آیه32) زندگى دنیا جز بازیچه و سرگرمى نیست و سراى آخرت براى پرهیزگاران بهتر است چرا تعقل نمى کنید. 
اى هشام سپس خدا کسانى را که کیفرش را تعقل نمى کنند بیم داده و فرموده (سوره الصافات آیه 136 تا 138) سپس دیگران را هلاک ساختیم شما صبحگاهان و هنگام شب به آنها مى گذرید پس چرا تعقل نمى کنید و فرموده (سوره العنکبوت آیه 34 تا 35) ما به مردم این دهکده بسبب گناهى که مى کرده اند عذابى از آسمان فرمود آریم از این حادثه براى آنها که تعقل مى کنند نشانه اى روشن بجا گذاشته ایم. اى هشام عقل همراه علم است و خدا فرموده (سوره العنکبوت آیه43) این مثلها را براى مردم میزنیم و جز دانشمندان تعقل نمى کنند اى هشام سپس کسانى را که تعقل نمى کنند نکوهش نموده و فرموده (سوره البقره آیه170) و چون به مشرکان گویند از آنچه خدا نازل کرده پیروى کنید گویند: نه، بلکه از آئینى که پدران خویش را بر آن یافتیم پیروى میکنیم. و گرچه پدرانشان چیزى تعقل نکرده و هدایت نیافته بودند و فرموده(سوره البقره آیه171)داستان کافران چنانستکه شخصى به حیوانى که جز صدائى و فریادى نمى شنود بانگ زند ایشان کرانند و لالانند، کورانند پس تعقل نمى کنند، و فرموده (سوره یونس آیه 42) بعضى از آنها بسویت گوش فرا دهد اما مگر تو میتوانى بکران در صورتیکه تعقل هم مى کنند بشنوانى و باز فرموده (سوره الفرقان آیه 44) مگر گمانبرى بیشتر آنها مى شنوند یا تعقل مى کنند؟!ایشان جز به مانند چارپایان بلکه روش ایشان گمراهانه تر است. (سوره الحشر آیه14) با شما دسته جمعى کار زار نکنند مگر از درون دهکده اى مستحکم یا از پشت دیوارها، دلیرى ایشان میان خودشان با شدت است، گمانبرى باهمند اما دلهاشان پراکنده است، چنین است زیرا آنها گروهى هستند که تعقل نمى کنند. و فرموده (سوره البقره آیه 44) خود را از یاد مى برید در صورتى که کتاب آسمانى مى خوانید مگر تعقل نمى کنید اى هشام خدا اکثریت را نکوهش نموده و فرموده (سوره الأنعام آیه116) اگر بخواهى از اکثریت مردم زمین پیروى کنى ترا از راه خدا به در برند. و فرمود (سوره لقمان آیه 25) و اگر از آنها بپرسى که آسمانها و زمین را آفریده مسلماً مى گویند: خدا، بگو ستایش مخصوص خداست اما اکثریت آنها نمى دانند. و فرمود: (سوره العنکبوت آیه63) و اگر از آنها بپرسى که از آسمان باران فرستد و زمین مواترا بدان زنده کند قطعاً مى گویند: خدا، بگو: حمد خدا را اما اکثریت آنها تعقل نمى کنند. اى هشام سپس اقلیت را ستوده و فرموده (آیه13 سوره سبأ) و کمى از بندگانم شکر گزارند و فرموده (سوره ص آیه24) (بسیارى از شریکان به یکدیگر ستم کنند مگر کسانیکه ایمان دارند و کار شایسته کنند) و آنها کمند و فرموده (سوره غافر آیه28) تنها یک مرد با ایمان از خاندان فرعون که ایمانش را پنهان میداشت گفت: میخواهید مردى را بکشید که مى گوید: پروردگارم خداست؟! و فرموده (سوره هود آیه40) جز اندکى بنوح ایمان نیاوردند و فرمود: (سوره الأنعام آیه 37) لیکن بیشترشان نمى دانند و فرموده (سوره المائده آیه103) و بیشترشان تعقل نمى کنند. فرموده (سوره البقره آیه12) و بیشترشان ادراک نمیکنند. اى هشام سپس خداوند از صاحبان عقل به نیکوترین وجه یاد نموده و ایشان را بهترین زیور آراسته و فرموده (سوره البقره آیه 269) خدا بهر که خواهد حکمت دهد و هر که حکمت گیرد خیر بسیار گرفته است و جز صاحبان عقل در نیابند. و فرموده (سوره آل عمران آیه7) آنها که دانش ریشه دارند گویند بقرآن ایمان داریم تمامش از نزد پروردگار ما است ولى جز صاحبان عقل در نیابند. و فرموده (سوره آل عمران آیه190) همانا در آفرینش آسمانها و زمین و رفت و آمد شب و روز براى صاحبان عقل نشانه هاست. و فرموده (سوره الرعد آیه19) مگر آنکه میداند آنچه از پروردگارت بتو نازل شده حق است، مانند شخص کور است تنها صاحبان عقل در میبابند. و فرموده (سوره الزمر آیه 9) مگر آنکه در اوقات شب در حال سجده و قیام مشغول عبادت است و از آخرت بیم دارد و برحمت پروردگارش امیدوارست (مانند غیر او است) بگو مگر کسانیکه دانند با کسانیکه ندانند یکسانند صاحبان عقل در مى یابند. و فرموده (سوره ص آیه 29) کتاب پر برکتى را بسویت فرستادیم تا در آیاتش تدبر کنند و تا صاحبان عقل متذکر شوند. و فرموده (سوره غافر آیه 53) موسى را هدایت دادیم و آن کتاب را که هدایت و پند صاحبان عقل بود میراث بنى اسرائیل کردیم. و فرموده (سوره الذاریات آیه 55) و پند ده که پند دادن مؤمنان را سود دهد. اى هشام خداى تعالى در کتابش مى فرماید (سوره ق آیه 37) همانا در این کتاب یاد آورى است براى کسى که دلى دارد (یعنى عقل دارد) و فرموده (سوره لقمان آیه 12) «همانا بلقمان حکمت دادیم» فرمود مقصود از حکمت عقل و فهم است. اى هشام لقمان بپسرش گفت: حق را گردن نه تا عاقلترین مردم باشى همانا زیرکى در برابر حق ناچیز است پسر عزیزم دنیا دریاى ژرفى است که خلقى بسیار در آن غرقه شدند (اگر از این دریا نجات مى خواهى) باید کشتیت در این دریا تقواى الهى و آکنده آن ایمان و بادبانش توکل و ناخدایش عقل و رهبریش دانش و لنگرش شکیبائى باشد. اى هشام براى هر چیز رهبرى است و رهبرى عقل اندیشیدن و رهبر اندیشید خاموشى است و براى هر چیزى مرکبى است و مرکب عقل تواضع است، براى نادانى تو همین بس که مرتکب کارى شوى که از آن نهى شده ئى. اى هشام خدا پیغمبران و رسولانشرا بسوى بندگان نفرستاد مگر براى آنکه از خدا خردمند شوند (یعنى معلومات آنها مکتسب از کتاب و سنت باشد نه از پیش خود) پس هر که نیکوتر پذیرد معرفتش بهتر است و آنکه بفرمان خدا داناتر است عقلش نیکوتر است و کسیکه عقلش کاملتر است مقامش در دنیا و آخرت بالاتر است: اى هشام خدا بر مردم دو حجت دارد: حجت آشکار و حجت پنهان، حجت آشکار رسولان و پیغمبران و امامانند علیه السلام و حجت پنهان عقل مردم است. اى هشام عاقل کسى است که حلال او را سپاسگزارى باز ندارد و حرام بر صبرش چیره نشود. اى هشام هر که سه چیز را بر سه چیز مسلط سازد بویرانى عقلش کمک کرده است: آنکه پرتو فکرش را به آروزى درازش تاریک کند و آنکه شگفتیهاى حکمتش را بگفتار بیهوده اش نابود کند و آنکه پرتو اندرز گرفتن خود را بخواهشهاى نفسش خاموش نماید (هر که چنین کند) گویا هوس خود را برویرانى عقلش کمک داده و کسى که عقلش را ویران کند دین و دنیاى خویش را تباه ساخته است. اى هشام چگونه کردارت نزد خدا پاک باشد که دل از فرمان پروردگارت باز داشته و علیه عقلت از هوست فرمان برده باشى. اى هشام صبر بر تنهائى نشانه قوت عقل است. کسى که از خدا خردمندى گرفت از اهل دنیا و دنیاطلبان کناره گیرد و به آنچه نزد خداست بپردازد و خدا انیس وحشت او و یار تنهائى او و اندوخته هنگام تنگدستى او و عزیز کننده اوست بى فامیل و تبار. اى هشام حق براى فرمانبردارى خدا بپا داشته شد، نجاتى جز بفرمانبردارى نیست و فرمانبردارى بسبب علم است و علم با آموزش بدست آید و آموزش بعقل وابسته است و علم جز از دانشمندان الهى بدست نیاید و شناختن علم بوسیله عقل است.
اى هشام کردار اندک از عالم چند برابر پذیرفته شود و کردار زیاد از هواپرستان و نادانان پذیرفته نگردد. اى هشام همانا عاقل به کم و کاست دنیا با دریافت حکمت خشنود است و با کم کاست حکمت و رسیدن به دنیا خشنود نیست از این رو تجارتشان سودمند گشت. اى هشام همانا خردمندان زیاده بر احتیاج از دنیا را کنار نهادند تا چه رسد به گناهان با اینکه ترک دنیا فضیلت است و ترک گناه لازم.اى هشام عاقل به دنیا و اهل دنیا نگریست و دانست که دنیا جز با زحمت دست ندهد و به آخرت نگریست و دانست که آن هم جز با زحمت نیاید پس با زحمت در جستجوى پاینده تر آن برآمد (یعنى چون دید به دست آوردن دنیا و آخرت هر دو احتیاج به زحمت دارد با خود گفت چه بهتر که این زحمت را در راه تحصیل آخرت پاینده متحمل شوم). اى هشام خردمندان از دنیا رو گردانیده به آخرت روى آوردند زیرا ایشان دانستند که دنیا خواهان است و خواسته و آخرت هم خواهان است و خواسته و کسى که خواهان آخرت باشد دنیا او را بجوید تا روزیش را بطور کامل از دنیا برگیرد و کسى که دنیا طلبد آخرت او را جوید یعنى مرگش در رسد و دنیا و آخرتش را تباه سازد. اى هشام کسى که ثروت بدون مال و دل آسودگى از حسد و سلامتى دین خواهد باید با تضرع و زارى از خدا بخواهد که عقلش را کامل کند زیرا عاقل به قدر احتیاج قناعت کند و آنکه به قدر احتیاج قناعت کند بى نیاز گردد و کسى که بقدر احتیاج قناعت نکند هرگز بى نیازى نیابد. اى هشام خدا از مردمى شایسته حکایت کند که آنها گفته اند (سوره آل عمران آیه 8) «پروردگارا بعد از آنکه ما را هدایت فرمودى دلهاى مان را منحرف مساز و ما را از نزد خویش رحمتى بخشاى که تو بخشاینده اى» چون دانستند که دلها منحرف شوند و به کورى و سرنگونى گرایند. همانا از خدا نترسد کسى که از جانب خدا خردمند نگردد و کسى که از جانب خدا خرد نیابد دلش بر معرفت ثابتى که بدان بینا باشد و حقیقتش را دریابد بسته نگردد و کسى که به دین سعادت رسد که گفتار و کردارش یکى شود و درونش با برونش موافق باشد زیرا خدایى که اسمش مبارک است بر عقل درونى پنهان جز به ظاهرى که از باطن حکایت کند دلیلى نگذاشته است. اى هشام امیر المؤمنین علیه السلام مى فرمود: خدا با چیزى بهتر از عقل پرستش نشود و تا چند صفت در انسان نباشد عقلش کامل نشده است مردم از کفر و شرارتش در امان و به نیکى و هدایتش امیدوار باشند. زیادى مالش بخشیده زیادى گفتارش بازداشت شده باشد. بهره او از دنیا مقدار قوتش باشد. تا زنده است از دانش سیر نشود. ذلت با خدا را از عزت با غیر خدا دوست تر دارد. تواضع را از شرافت دوست تر دارد. نیکى اندک دیگران را زیاد و نیکى بسیار خود را اندک شمارد همه مردم را از خود بهتر داند و خود را از همه بدتر و این تمام مطلب است. اى هشام عاقل دروغ نگوید اگر چه دلخواه او باشد. اى هشام کسى که مردانگى ندارد دین ندارد کسى که عقل ندارد مردانگى ندارد. با ارزش ترین مردم کسى است که دنیا را براى خود منزلى نداند. همانا براى هدفهاى شما بهائى جز بهشت نیست پس آنرا به غیر بهشت نفروشید. اى هشام امیر المؤمنین علیه السلام مى فرمود: از جمله علامات عاقل این است که سه خصلت در او باشد.
1- چون از او پرسند جواب دهد 2- و چون مردم از سخن در مانند او سخن گویند 3- و رأیى اظهار کند که به مصلحت همگان باشد کسى که هیچ یک از این صفات ندارد احمق است، امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: در صدر مجلس نباید نشیند مگر مردى که این سه خصلت یا یکى از آنها را داشته باشد و کسى که هیچ ندارد و در صدر نشیند احمق است. و حسن بن على علیه السلام فرمود حاجات خود را از اهلش خواهید عرض شد اهلش کیانند اى پسر پیغمبر؟ فرمود: آنها که خدا در کتابش بیان کرده و یاد نموده و فرموده: تنها صاحب دلان پند گیرند. و آنها خردمندانند. و على بن حسین علیهما السلام فرمود: همنشینى با خوبان صلاح انگیز است و حسن اخلاق دانشمندان عقل خیز و فرمانبرى از حاکمان عادل کمال عزت است و بهره بردارى از ما کمال مردانگى و رهنمائى مشورت خواه اداى حق نعمت است و خوددارى از آزار نشانه کمال عقل است و آسایش تن در دنیا و آخرت. اى هشام عاقل به کسى که بترسد تکذیبش کند خبر ندهد و از آنکه نگرانى مضایقه دارد چیزى نخواهد و به آنچه توانا نیست وعده ندهد و به آنچه در امیدواریش سرزنش شود امید نبندد و به کارى که بترسد در آن درماند اقدام نکند.


اصول کافى جلد 1 صفحه: 14 روایة: 12

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">