راه‏های پند پذیری

بخشی از خطبه 83- امام علی علیه السلام

 راه‏های پند پذیری (راههای شناخت) 

خدا گوش‏هایی برای پند گرفتن از شنیدنی‏ها، و چشم‏هایی برای کنار زدن تاریکی‏ها، به شما بخشیده است، و هر عضوی از بدن را اجزاء متناسب و هماهنگ عطا فرموده تا در ترکیب ظاهری صورت‏ها و دوران عمر با هم سازگار باشند، با بدن‏هایی که منافع خود را تأمین می‏کنند، و قلب‏هایی که روزی را به سراسر بدن با فشار می‏رسانند، و از نعمت‏های شکوهمند خدا برخوردارند، و در برابر نعمت‏ها شکر گزارند، و از سلامت خدادادی بهره مندند. مدّت زندگی هر یک از شماها را مقدّر فرمود، و از شما پوشیده داشت، و از آثار گذشتگان عبرت‏های پند آموز برای شما ذخیره کرد، لذّت‏هایی که از دنیا چشیدند، و خوشی‏ها و زندگی راحتی که پیش از مرگ داشتند، سر انجام دست مرگ گریبان آنها را گرفت و میان آنها و آرزوهایشان جدایی افکند: آنها که در روز سلامت چیزی برای خود ذخیره نکردند، و در روزگاران خوش زندگی عبرت نگرفتند. آیا خوشی‏های جوانی را جز ناتوانی پیری در انتظار است و آیا سلامت و تندرستی را جز حوادث بلا و بیماری در راه است و آیا آنان که زنده‏اند جز فنا و نیستی را انتظار دارند با اینکه هنگام جدایی و تپش دل‏ها نزدیک است که سوزش درد را چشیده، و شربت غصّه را نوشیده، و فریاد یاری خواستن برداشته، و از فرزندان و خویشاوندان خود، در خواست کمک کرده است. آیا خویشاوندان می‏توانند مرگ را از او دفع کنند و آیا گریه و زاری آنها نفعی برای او دارد .